Żywienie szczeniąt stanowi spore wyzwanie dla każdego opiekuna. W ciągu pierwszych 6 miesięcy życia organizm psa intensywnie się rozwija. Dlatego też bardzo istotna jest dbałość o to, aby wraz z pokarmem dostarczać szczenięciu wszystkie niezbędne składniki odżywcze. Wszelkie niedobory mogą skutkować nieprawidłowym wzrostem, a także problemami zdrowotnymi w dorosłym wieku. Na co należy zwrócić szczególną uwagę?
PODSTAWOWE SKŁADNIKI
Po przybyciu nowego szczenięcia do domu warto przez pierwsze 1 – 2 tygodnie pozostać przy pokarmie, którym było ono żywione w hodowli. W ten sposób można uniknąć biegunek wywołanych stresem związanym z przeprowadzką oraz nagłą zmianą żywienia. Do ok. 6 miesiąca życia posiłki dzieli się na 4 – 5 porcji, a potem stopniowo zmniejsza się ich ilość do 2 – 3 na dzień, najlepiej o stałych porach (liczba posiłków to kwestia bardzo indywidualna i można zacząć ją zmniejszać wcześniej). Pokarm dla psów rosnących powinien charakteryzować się dużą strawnością oraz wartością biologiczną. Warunkuje to lepszą przyswajalność zawartych w nim składników pokarmowych.
W przypadku rosnących psów bardzo istotna jest kaloryczność posiłków. Zapotrzebowanie energetyczne szczeniąt jest dwa razy większe niż psów dorosłych o tej samej masie ciała i zależy od wieku oraz rasy. Ma to związek z bardzo intensywnym wzrostem i rozwojem organizmu. Nie znaczy to jednak, że dopuszczalne jest żywienie do woli. Nadmiar kalorii prowadzi do namnażania się komórek tłuszczowych, co w późniejszych latach może skutkować otyłością. Należy pamiętać, że tłuszcz jest również źródłem wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny n-3 i n-6. Wspierają one prawidłowy rozwój mózgu, a także zmysłu wzorku i słuchu. Dlatego też warto do diety szczenięcia włączyć oleje omega – 3 z małych ryb morskich lub łososia.
Do budowy nowych tkanek w rosnącym organizmie niezbędne jest także białko dobrej jakości, czyli charakteryzujące się wysoką strawnością oraz zawartością aminokwasów egzogennych (niezbędnych). Dlatego też jako źródła tego składnika warto wybierać produkty pochodzenia zwierzęcego. Całkowita zawartość białka w pokarmie powinna wynosić 25 g/100g suchej masy dla szczeniąt do 14 tygodnia życia oraz 20 g/100g suchej masy po 14 tygodniu życia.
WAPŃ I FOSFOR
Spośród wszystkich makro- i mikroelementów w żywieniu szczeniąt najważniejszą rolę odgrywają wapń i fosfor, które biorą udział w kształtowaniu się szkieletu młodego organizmu. Do około 10 miesiąca życia psy wchłaniają wapń z przewodu pokarmowego w sposób bierny. Oznacza to, że ilość wchłoniętego wapnia jest praktycznie taka sama jak jego zawartość w pokarmie. W związku z tym każdy nadmiar tego pierwiastka w pokarmie będzie równoznaczny z jego nadmiarem w organizmie i może przyczynić się do rozwoju chorób tkanki kostnej i chrzęstnej. Należy o tym pamiętać decydując się na żywienie psa karmami pełnoporcjowymi. Są one odpowiednio zbilansowane pod względem wszystkich składników i dodatkowa suplementacja nie jest potrzebna.
Przedawkowanie wapnia jest szczególnie niebezpieczne dla psów ras dużych i olbrzymich. Wbrew powszechnie panującej opinii zwiększenie udziału tego pierwiastka w ich diecie nie wpłynie pozytywnie na wzrost i budowę kości szczenięcia, a wręcz przeciwnie. Może się to przyczynić do spowolnienia tempa wzrostu, a także wystąpienia chorób takich jak dysplazja stawów biodrowych, osteochondroza (martwica chrzęstno-kostna), krzywica oraz wtórna żywieniowa nadczynność przytarczyc.
Optymalna zawartość wapnia w suchej masie pokarmu dla psów ras małych i średnich wynosi 0,7-1,7%, a dla ras dużych 0,7-1,2%. Natomiast prawidłowy stosunek wapnia do fosforu to 1-1,5:1 w przypadku dużych ras i 1-1,8:1 w przypadku pozostałych.
Dla psów żywionych posiłkami przygotowanymi w domu dobrym źródłem wapnia są sproszkowane skorupki jaj, wapń z alg morskich, węglan wapnia lub cytrynian wapnia.
POZOSTAŁE SKŁADNIKI MINERALNE
Nie należy też zapominać o pozostałych pierwiastkach. Zapotrzebowanie na nie jest zdecydowanie wyższe u szczeniąt niż u psów dorosłych. Minimalne zawartości tych składników zostały przedstawione w tabeli.
Tabela 1. Minimalne zawartości składników mineralnych w pokarmie dla szczeniąt
(FEDIAF, 2019)
| SKŁADNIK MINERALNY |
MINIMALNA ZAWARTOŚĆ W POKARMIE |
|
MAKROELEMENTY (g/100g suchej masy)
|
| Sód |
0,22 |
| Potas |
0,44 |
| Magnez |
0,04 |
| Chlor |
0,33 |
|
MIKROELEMENTY (mg/100g suchej masy)
|
| Żelazo |
8,80 |
| Cynk |
10,0 |
| Miedź |
1,10 |
| Mangan |
0,56 |
| Jod |
0,15 |
| Selen |
40,0 |
Niewystarczająca ilość wymienionych powyżej makro i mikroelementów zazwyczaj skutkuje opóźnionym wzrostem. W przypadku żelaza dodatkowo pojawiają się trudności w zapamiętywaniu komend u młodych psów. Występuje też mikrocytarna hipochromatyczna niedokrwistość, która objawia się między innymi biegunką, bladością błon śluzowych, wybroczynami oraz smolistym kałem. U szczeniąt z niedoborem potasu można zaobserwować porażenie mięśni kończyn miednicznych oraz dobrzuszne zgięcie szyi. Natomiast u osobników z niedoborem magnezu – drżenia mięśniowe i obniżenie mineralizacji kości. Zbyt niskie stężenie sodu w organizmie objawia się przyspieszeniem akcji serca i wzmożonym pragnieniem. Łatwe do zauważenia są skutki niedoboru cynku – zmiany na skórze opuszków palców, a także miedzi – odbarwienie włosa.
Źródłem większości mikro i makroelementów są produkty pochodzenia zwierzęcego, w szczególności mięso i podroby (serca, nerki, śledziona, wątroba) bogate w miedź, selen oraz żelazo, a także ryby i skorupiaki, w których występuje jod.
PODSUMOWANIE
Pierwsze miesiące życia psów to okres intensywnego wzrostu i rozwoju. Żywienie na tym etapie odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu się młodego organizmu. Wszelkie popełnione błędy mogą skutkować problemami zdrowotnymi, które ujawnią się w dorosłym życiu naszych czworonogów. Dlatego tak ważne jest wybranie odpowiedniej karmy przeznaczonej dla szczeniąt lub w przypadku posiłków przygotowywanych samodzielnie, stosowanie odpowiednich suplementów. Aby mieć pewność, że szczenię prawidłowo się rozwija warto regularnie kontrolować jego masę ciała. Można również skorzystać z badania EHAA, które pozwoli określić zawartość składników mineralnych w sierści psa i na tej podstawie uzupełnić ewentualne niedobory.
mgr inż. Katarzyna Żmuda, specjalista ds. żywienia i dietetyki zwierząt
1. Ceregrzyn M., Barszczewska B., Lechowski R. 2016. Podstawy żywienia psów i kotów. Wydawnictwo Edra Urban & Partner. Wrocław.
2. Dobenecker B. 2002. Influence of calcium and phosphorus intake on the apparent digestibility of these minerals in growing dogs. The Journal of Nutrition, nr 132(6)
3. FEDIAF. 2019. Nutritional Guidelines For Complete and Complementary Pet Food for Cats and Dogs (Wytyczne żywieniowe dotyczące pełnoporcjowych i uzupełniających karm dla kotów i psów). The European Pet Food Industry Federation.
4. Hołda K. 2016. Dodatki żywieniowe w okresie wzrostu. Dog & Sport, nr 2, s. 64-65.
5. Hołda K., Głogowski R. 2016. Żywienie szczeniąt i psów młodych. VetPersonel, nr 2, s. 54-57.
6. Jank M., Wilczak J. 2011. Jak żywić psa. Zdrowa dieta, smakołyki, przygotowanie karmy. Multico Oficyna Wydawnicza. Warszawa.
7. Lauten S. D. 2006. Nutritional Risks to Large-Breed Dogs: From Weaning to the Geriatric Years. Veterinary clinics small animal practice, nr 36, s. 1345-1359.
8. Mirowski A. 2014. Żywieniowe czynniki ryzyka chorób układu kostno-stawowego u szczeniąt psów ras dużych i olbrzymich. Życie weterynaryjne, nr 89(2), s. 125-127.
9. Sygocki C. Minerały i witaminy dla psa potrzebne do utrzymania pełni zdrowia. https://vetexpert.eu/blog/skladniki-mineralne-i-witaminy-czego-potrzebuje-twoj-piesdo-utrzymania-pelni-zdrowia.
10. Wilczak J., Jank M. 2013. Żywienie psów rosnących ras dużych – cz. I. Weterynaria w Praktyce, nr 11-12, s. 78-83.
11. Witkowska O. 2015. Żywienie a behawior psów i kotów. Życie weterynaryjne, nr 90(9), s. 573-576.
