Czy znasz sześć składników odżywczych, które Twój pies musi otrzymywać wraz z pożywieniem, aby przeżyć i prawidłowo się rozwijać?
Wszystkie żywe organizmy potrzebują szerokiej gamy składników odżywczych, czyli substancji pochodzących z pożywienia, które dostarczają energię i umożliwiają organizmom funkcjonowanie. Istnieje sześć głównych klas składników odżywczych zarówno dla psów, jak i ludzi: woda, białko, tłuszcz, węglowodany, witaminy i minerały. Przyjrzyjmy się bliżej żywieniu psów i sześciu niezbędnym składnikom odżywczym, których potrzebuje Twój przyjaciel.
1. Woda
Charakterystyka: Bezbarwny, bezwonny i pozbawiony smaku związek chemiczny, składający się z dwóch cząsteczek wodoru i jednej cząsteczki tlenu – H2O.
Rola dla organizmu: Bez wody nie istnieje życie. Woda stanowi od 70% do 80% beztłuszczowej masy ciała dojrzałego psa. Do wielu ważnych funkcji, które pełni w organizmie należy m.in.: rozpuszczanie składników odżywczych oraz ich transport do komórek, pomoc w regulacji temperatury ciała, hydroliza białek, tłuszczów i węglowodanów w procesie trawienia, amortyzacja narządów i układu nerwowego oraz oczyszczanie organizmu.
Uwagi dodatkowe: Zapotrzebowanie na wodę u psa jest różne w zależności od stanu jego zdrowia, poziomu aktywności i temperatury otoczenia. Większość psów samoreguluje spożycie wody, aby zaspokoić swoje potrzeby. Psy karmione pokarmami o wysokiej wilgotności zazwyczaj piją mniej niż psy karmione karmą suchą. Wszystkie jednak, bez wyjątku powinny mieć stały dostęp do czystej, świeżej wody.Najlepsze źródło: Woda prosto z kranu wyposażonego w dobrej jakości filtr.
2. Białko
Charakterystyka: Białko to jeden z podstawowych składników pokarmowych, który obok tłuszczów i węglowodanów dostarcza energię do organizmu. Białka (proteiny) składają się z aminokwasów i pełnią przede wszystkim funkcję budulcową dla organizmu.Rola dla organizmu: Białko zaopatruje organizm w niezbędne do życia egzogenne i endogenne aminokwasy. Tworzy strukturę włosów, skóry, paznokci, mięśni i kości, a także jest niezbędne do wytwarzania hormonów, neuroprzekaźników, enzymów i przeciwciał, które utrzymują organizm w optymalnym funkcjonowaniu. Pies musi otrzymywać niezbędne, egzogenne aminokwasy wraz z pożywieniem, ponieważ jego organizm nie produkuje ich na wymaganych poziomach. Białko może również dostarczać energię przy braku wystarczającej ilości węglowodanów i tłuszczów. Ponieważ organizm nie może przechowywać białka, potrzebuje jego stałej podaży.
Uwagi dodatkowe: Szczenięta oraz samice w ciąży i karmiące wymagają około dwa razy więcej białka niż psy dorosłe.
Źródła białka: Źródła zwierzęce, min. chude mięso, ryby i jaja oraz źródła pochodzenia roślinnego, takie jak fasola i soczewica.
3. Tłuszcz
Charakterystyka: Tłuszcz zbudowany jest z kwasów tłuszczowych i stanowi kolejny, obok białek i węglowodanów, makroskładnik odżywczy. Kwasy tłuszczowe mogą być nasycone (zawarte m.in. w mleku, mięsie i ich przetworach), wielonienasycone (kwasy omega-3 i omega-6 np. oleje rybne, olej lniany, olej słonecznikowy czy rzepakowy) lub jednonienasycone (np. oliwa z oliwek).
Rola dla organizmu: Tłuszcz dostarcza najbardziej skoncentrowanego źródła energii, z ponad dwukrotnie większą ilością kalorii niż białko i węglowodany. Dostarcza również niezbędnych kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6, umożliwia wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, chroni narządy wewnętrzne, reguluje temperaturę ciała i wspiera układ nerwowy.
Uwagi dodatkowe: Zbyt duża ilość tłuszczu w diecie może wywołać zapalenie trzustki lub problemy żołądkowo-jelitowe. Nie proponuj psu tłustych resztek ze stołu. Pamiętaj również, że olej kokosowy nie dostarcza niezbędnych kwasów tłuszczowych.
Najlepsze źródła tłuszczu dla psa: Ryby i olej rybny o niskiej zawartości rtęci, oleje roślinne, m.in. olej lniany i konopny.
4. Witaminy
Charakterystyka: Witaminy są związkami organicznymi (zawierają węgiel), które choć w małych ilościach, to są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania metabolicznego. Mogą być rozpuszczalne w tłuszczu (witaminy A, D, E i K) lub w wodzie (B i C). Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach są przechowywane w tkankach tłuszczowych i wątrobie, witaminy rozpuszczalne w wodzie nie są przechowywane. Ponieważ organizm nie może syntetyzować witamin w wystarczających ilościach, muszą być dostarczane wraz z pokarmem.
Rola dla organizmu: Witaminy odgrywają wiele krytycznych ról, w tym: regulują poziom wapnia i fosforu (D), pobudzają układ odpornościowy (A), służą jako przeciwutleniacze (C i E), umożliwiają krzepnięcia krwi (K) i utrzymują prawidłowe funkcje układu nerwowego (B12).
Uwagi dodatkowe: Wszystkie domowe diety wymagają dodatkowej suplementacji witaminowej. Jeśli karmisz psa karmą komercyjną, pełną i zbilansowaną, nie dodawaj już witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, ponieważ może dojść do ich nadmiaru. Przedawkowanie witamin rozpuszczalnych w wodzie jest natomiast mało prawdopodobne, ponieważ ich nadmiar jest wydalany wraz z moczem.
Źródła witamin: Zróżnicowana dieta zawierająca podroby zwierzęce oraz odpowiednią dla psów żywność pochodzenia roślinnego.
5. Pierwiastki odżywcze
Charakterystyka: Minerały to związki nieorganiczne, niezbędne do utrzymania prawidłowych funkcji metabolicznych. Organizm nie może produkować ich samodzielnie, dlatego konieczne jest ich regularne dostarczanie wraz z pożywieniem. Pierwiastki dzielimy na: makroelementy (m.in. wapń, magnez, fosfor, sód i potas), których organizm potrzebuje w większej ilości oraz mikroelementy (m.in. żelazo, miedź, cynk, mangan, selen i jod), na które choć zapotrzebowanie jest niższe, to równie istotne.
Rola dla organizmu: Minerały pełnią szereg kluczowych funkcji, które są niezbędne do podtrzymywania życia, m.in.: funkcję budulcową kości (wapń, fosfor), transportu tlenu (żelazo), funkcję wspomagającą gojenie się ran (cynk), antyoksydacyjną (selen), wspierającą układ nerwowy (sód, potas, wapń, magnez) i regulowania równowagi płynów (sód, potas).
Uwagi dodatkowe: Szczenięta wymagają ponad dwukrotnej ilości wapnia niż psy dorosłe. Poziomy i proporcje wapnia i fosforu muszą być ściśle monitorowane u szczeniąt zwłaszcza dużych ras, aby uniknąć ryzyka rozwoju choroby ortopedycznej.
Źródła pierwiastków: Różne produkty są bogate w różne pierwiastki, dlatego należy zapewnić psu urozmaiconą dietę. Mięso bogate jest w fosfor, a kości w wapń, podroby dostarczą miedź i żelazo,
podczas gdy skorupiaki są bogate w cynk.
6. Węglowodany
Charakterystyka: Węglowodany składają się z cukrów prostych jak glukoza lub złożonych, jak skrobia czy błonnik pokarmowy. Są głównym źródłem „paliwa”, na które działa organizm. Zdrowe węglowodany dostarczają ważnych witamin, minerałów, przeciwutleniaczy i składników odżywczych, które pomagają promować optymalne zdrowie.
Uwagi dodatkowe: Pozyskiwanie części energii ze zdrowych węglowodanów oszczędza białko dla innych ważnych funkcji. Należy unikać jednak węglowodanów o wysokiej glikemii, które w niewielkim stopniu odżywiają organizm i szybko podnoszą poziom cukru we krwi.
Najlepsze źródła węglowodanów: „przyjazne” dla psów warzywa i owoce, rośliny strączkowe.
Oczywiście znaczenie i funkcje wymienionych wyżej składników odżywczych jest dużo, dużo szersze. Najważniejsze w żywieniu psów jest jednak to, aby w wystarczającej ilości znalazły się w diecie. Tylko wtedy nasze psy mogą zdrowo rosnąć, żyć i rozwijać się. Im mniej składników odżywczych pochodzi z pożywienia, tym wyższa suplementacja jest niezbędna do uzupełnienia niedoborów. Aby natomiast sprawdzić, czy wystąpiły u psa, warto wykonać badanie diagnostyczne EHAA.
Źródła energii w żywieniu psów:
- Woda: filtrowana z kranu, czysta, niedroga, łatwo dostępna.
- Białko: jego najbardziej biodostępne źródło, to białko jajka (1 duże jajko dostarcza około 6 gramów białka). *UWAGA! Pies może jeść białko ugotowane, surowe tylko żółtko. Surowe białko jaja zawiera awidynę, substancję, która ogranicza wchłanianie biotyny (witamina odpowiedzialna za prawidłowe funkcjonowanie skóry i jej wytworów, czyli sierści, włosów). Przy niedoborze biotyny obserwuje się suchą, łuszczącą skórę i matową sierść. Takie objawy występowały u osobników spożywających regularnie surowe białko jaja (przyp. PetsDiag).
- Tłuszcz: sardynki – w małych rybach gromadzi się mniej rtęci, są bogate w składniki odżywcze oraz kwasy omega-3 EPA i DHA.
- Węglowodany: dynia piżmowa – bogata w witaminy A i C, obfitująca w bogate w antyoksydanty karoten, doskonałe źródło wielu witamin i minerałów, takich jak witaminy E i B6, magnez, mangan i potas.
- Witaminy: ciemnozielone warzywa liściaste – bogate w witaminy, m.in. A, C, E i K, a także foliany, karotenoidy i minerały.
- Minerały: algi i ostrygi: doskonałe źródło miedzi, żelaza, magnezu, manganu, fosforu, selenu, cynku, również bogate w witaminy D i kwasy tłuszczowe omega-3.
Diana Laverdure-Dunetz, dietetyk zwierzęcy, współautorka dwóch książek, w tym „Canine Nutrigenomics: The New Science of Feeding Your Dog for Optimum Health” (Nutrigenomika a pies: nowa nauka żywienia dla optymalizacji zdrowia), współaut. Dr wet. M. Jean Dodds. https://www.dogster.com/dog-food/dog-nutrition-nutrients-dogs-need (10.04.2019).
