Analiza pierwiastkowa włosów, w której próbka materiału jest testowana pod kątem zawartości pierwiastków odżywczych i szkodliwych metali ciężkich, to badanie stosowane u ludzi do wykrywania potencjalnych problemów zdrowotnych na długo przed pojawieniem się ich objawów. To skuteczne i nieinwazyjne badanie można dziś wykonywać także u koni – dzięki współpracy laboratorium Lifeline Diag i Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie, które opracowały analizę pierwiastkową włosia z grzywy – EHAA.
Pierwiastki są składnikami każdego żywego organizmu, a ich właściwa ilość i wzajemne proporcje są właśnie tym, co odpowiada za jego prawidłowe funkcjonowanie. Minerały biorą udział w wielu procesach fizjologicznych i biochemicznych oraz pełnią wiele ważnych funkcji, m.in. regulują pracę mięśni, układu nerwowego, przemianę materii i stanowią materiał budulcowy kości i tkanek miękkich. Są niezbędne w procesie syntezy wielu witamin, hormonów, a także związków budujących białka, m.in. aminokwasów. Niestety, organizm konia nie potrafi sam ich wytwarzać, dlatego muszą być mu dostarczane wraz z pożywieniem i – co bardzo ważne – w odpowiedniej ilości. Niedobór składników mineralnych powoduje wiele zaburzeń i problemów zdrowotnych, ale ich nadmiar również jest bardzo szkodliwy. Dlatego tak ważna jest diagnostyka poziomu poszczególnych pierwiastków w organizmie, także u koni. Sposób żywienia wpływa na niemal każdy aspekt życia konia, determinując jego ogólną jakość. Skóra, kopyta, okrywa włosowa, ale także odporność, aktywność rozpłodowa i sprawne funkcjonowanie wszystkich procesów zachodzących w organizmie, zależą od zaspokojenia jego potrzeb biochemicznych.
W jaki sposób możemy poznać potrzeby konia? Jak sprawdzić, czy dostarczamy mu wszystkiego, czego potrzebuje, aby mógł cieszyć się zdrowiem i dobrą kondycją? Nie jest to proste, zwłaszcza że deficytu niektórych pierwiastków nie da się zauważyć „gołym okiem”. Często, jak np. w przypadku chromu, objawy niedoboru nie są nawet do końca poznane. Niestety, brak wyraźnych sygnałów ze strony organizmu nie oznacza, że nie brakuje mu jakiegoś pierwiastka, co w przypadku choćby wspomnianego chromu może prowadzić do zakłóceń procesów przemiany materii i działania insuliny, spadku wytrzymałości czy odporności na stres.
Co więcej, zapotrzebowanie na makro- i mikroelementy nie jest takie same u każdego konia. Nawet w obrębie jednego organizmu nie jest stałe, ulegając okresowym wahaniom, spowodowanym przez czynniki wewnętrzne i środowiskowe. Zapotrzebowanie koni na składniki odżywcze zależy od:
– wieku, płci i rasy – inne jest u ogierów, inne u klaczy i wałachów, a jeszcze inne u źrebiąt i młodzieży rosnącej;
– poziomu aktywności fizycznej i intensywności treningu – w zależności od tego, czy mamy do czynienia z koniem rekreacyjnym, roboczym czy sportowym;
– sezonu rozpłodowego – u ogierów, przy intensywnym programie krycia, zapotrzebowanie to wzrasta nawet o 20%;
– ciąży lub jej braku oraz okresu karmienia – zapotrzebowanie na minerały jest większe u klaczy źrebnych w okresie budowy kośćca płodu oraz zaraz po porodzie, w związku z produkcją siary i mleka;
– ogólnej kondycji organizmu, przebytych lub aktualnie występujących chorób;
– pory roku i temperatury otoczenia.
Ocena potrzeb biochemicznych oraz stopnia ich zaspokojenia nie jest więc łatwa, ale możliwa. O kondycji, tendencjach do zachorowań oraz indywidualnych potrzebach żywieniowych konia poinformuje wynik badania włosia z grzywy – EHAA, które wykazuje poziom makro- i mikroelementów, a także stężenie pierwiastków toksycznych, utrudniających wchłanianie substancji odżywczych. Nadmiary i niedobory mineralne oraz obciążenie organizmu metalami ciężkimi stanowią nie tylko przyczynę wielu chorób i dolegliwości, ale również utrudniają ich terapię.
EHAA – co to jest?
EHAA to skuteczne i nieinwazyjne badanie diagnostyczne, dające obraz stanu równowagi biochemicznej, czyli stanu zdrowia pacjenta. Wynik badania określa poziom 21 pierwiastków w organizmie konia. Pomaga w wykryciu wielu problemów zdrowotnych, a także określa istotne dla zdrowia konia proporcje pomiędzy pierwiastkami, umożliwiając w ten sposób eliminację błędów żywieniowych i wprowadzenie korzystnych zmian w dotychczasowej diecie. Dołączony do wyniku opis badania informuje o grożących konsekwencjach wykazanych braków i nadmiarów mineralnych, a także podpowiada, w jaki sposób przywrócić równowagę w organizmie konia. Dzięki temu EHAA pozwala rozpoznać i przeciwdziałać wielu chorobom już na etapie ich bezobjawowego rozwoju w organizmie.
Badanie wykonywane jest techniką ICP-OES – optycznej spektrometrii emisyjnej ze wzbudzeniem w plazmie indukcyjnie sprzężonej na spektrometrze Avio 200 PerkinElmer. Wartości referencyjne, do których odnoszą się wykazane w badaniu pierwiastki, zostały opracowane na potrzeby EHAA przez zespół naukowy z UR w Krakowie i oparte na wnikliwych badaniach porównawczych. Wynik EHAA zawiera również część opisową, przygotowaną na bazie raportów i sprawozdań pracowników uniwersytetu. Zawarte w niej informacje pozwalają lepiej zrozumieć wynik EHAA oraz wprowadzić odpowiednie modyfikacje do diety badanego pacjenta. Część opisowa składa się z kilku rozdziałów.
W pierwszej kolejności dowiadujemy się o stanie skóry, okrywy włosowej, stawów, mięśni i kopyt. Uzyskujemy również informacje na temat kondycji i odporności konia, a także funkcjonowania jego układu pokarmowego, aktywności rozpłodowej, w przypadku źrebiąt ocenę prawidłowości ich wzrostu, a nawet temperamentu i zachowania. Wszystko to umożliwiają informacje o poziomach minerałów, jakie przedstawia wynik badania EHAA.
Jeśli chcesz wiedzieć więcej o badaniu włosia EHAA dla konia, już teraz zapraszamy na kolejną część artykułu. Artykuł znajdziesz niebawem na: www.petsdiag.com/publikacje.
Kamila Kaczmarkiewicz-Dudek (Pets Diag), EHAA – badanie, które warto wykonać. HODOWCA i JEŹDZIEC, wiosna 2021, s. 50-54.
