Wzrok jest jednym z kluczowych zmysłów do pozyskiwania informacji ze świata zewnętrznego. Psy, podobnie jak ludzie, doświadczają zmian w narządzie wzroku związanych z wiekiem. Zwyrodnienie siatkówki i zmętnienie soczewki to często występujące problemy u psów starszych. Problemy ze wzrokiem mogą mieć również inne podłoże. Przyczyną może być nieprawidłowa budowa oka, choroba genetyczna, uraz, ale również wiele chorób m.in. cukrzyca. Podobnie jak w innych dolegliwości bardzo ważna jest profilaktyka, która w przypadku wad wrodzonych, być może nie powstrzyma choroby, ale pozwoli ją wykryć, zahamować jej rozwój i złagodzić objawy. Głównym działaniem profilaktycznym są oczywiście regularne kontrole u weterynarza. Do objawów, które powinny zaniepokoić właściciela, należą wszelkiego rodzaju wypływy ze strony oczu, pocieranie łapami okolic oczu, a także zaburzenia w procesie widzenia. W przypadku zaobserwowania tego typu zachowań, opiekun powinien niezwłocznie udać się z psem do lekarza weterynarii. Co jeszcze możemy zrobić w trosce o narząd wzroku naszego czworonoga? Pomocna okazuje się również odpowiednia dieta.
JAKIE SUPLEMENTY ZASTOSOWAĆ W TROSCE O WZROK NASZEGO PSA?
Między innymi witaminę A i C, cynk, selen, chrom oraz taurynę, czyli składniki odżywcze, które wspierają funkcje siatkówki oraz soczewki oka. Choć suplementacja w celu polepszenia wzroku u psów nie jest jeszcze tak powszechna, to z całą pewnością można potwierdzić że podawanie, zwłaszcza starszym psom odpowiednich składników mineralnych, witamin i aminokwasów działa pozytywnie na ich narząd wzroku.
W badaniach przeprowadzonych na ludziach wykazano, że luteina, zeaksantyna i β-karoten w diecie oraz inne składniki o działaniu przeciwutleniającym, takie jak witaminy C i E, zmniejszały ryzyko występowania chorób oczu, takich jak zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem i zaćma [1]. Podobnie u psów stwierdzono poprawę funkcjonowania oka po zastosowaniu dodatku przeciwutleniaczy (luteina 20 mg, zeaksantyna 5 mg, β-karotene 20 mg, astaksantyna 5 mg, witamina C 180 mg, witamina E 336 mg / dzień) stosowanych przez 6 miesięcy [2].
KAROTENOIDY (LUTEINA I ZEAKSANTYNA) – to naturalne przeciwutleniacze obecne w znacznych ilościach w siatkówce i soczewce oka. Posiadają właściwości absorbujące światło niebieskie, które jest najbardziej szkodliwe dla wzroku i usprawniają zdolność widzenia. Naturalnym źródłem luteiny i zeaksantyny są rośliny, przede wszystkim warzywa, np. jarmuż, szpinak, brokuły, kukurydza czy czerwona papryka.
WITAMINA C – u psów szczególnie wysokie stężenie kwasu askorbinowego obserwuje się w cieczy wodnistej gałki ocznej. Mimo, iż organizm psa wytwarza pewną ilość witaminy C, to w wielu narządach wewnętrznych jej stężenie zmienia się wraz z wiekiem, co świadczy o jej istotnym znaczeniu dla prawidłowego rozwoju i dowodzi celowości zastosowania jej dodatkowej podaż w diecie. U psów z zaćmą stwierdzono mniejszą zawartość witaminy C w osoczu [3][4].
WITAMINA E – znakomity przeciwutleniacz, bierze udział w metabolizmie nienasyconych kwasów tłuszczowych zapobiegając tworzeniu się wolnych rodników, chroni przed rozwojem zaćmy i zwyrodnieniem plamki żółtej jak również zwyrodnienia siatkówki [5][6].
WITAMINA A – jest współodpowiedzialna za prawidłowy wzrok i możliwość widzenia po zmroku, niezbędna w profilaktyce zwyrodnienia plamki żółtej i zaćmy. Naturalnym źródłem witaminy A są: wątroba, ryby, żółtka, jaja, mięso, a także owoce i warzywa. Niedobór witaminy A powoduje między innymi tzw. kurzą ślepotę (ślepota zmierzchowa), zmętnienie rogówki i suchość spojówek.
OLEJ RYBNY – zawiera cenne kwasy tłuszczowe DHA i EPA, które m.in. poprawiają i usprawniają pracę oczu. Olej można dodawać do codziennej porcji psiej karmy. Płynna konsystencja pozwala dodawać go zarówno do mokrego, jak i do suchego pożywienia. Olej jest bardzo energetyczny (1 g oleju dostarcza ok. 8,8 kcal) dlatego należy kontrolować podaż energii. W badaniach przeprowadzonych przez Heinemann i in. (2005) wykazano wpływ oleju na poprawę funkcji siatkówki u młodych szczeniąt, których matki otrzymywały dodatek podczas ciąży i laktacji, a same szczenięta podczas odsadzania [7].
WYCIĄG Z KURKUMY – dzięki silnym właściwościom przeciwzapalnym pomaga chronić narząd wzroku [8][9][10]. W badaniach wykazano wpływ kurkumy na przewlekłe zapalenie błony naczyniowej oka, retinopatię cukrzycowa, jaskrę, zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem i zespół suchego oka. Kurkuma jest środkiem wiążącym, dlatego podając ją psu, należy zadbać o odpowiednią ilość przyjmowanych przez niego płynów, w celu zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia zaparć.
TAURYNA – to aminokwas siarkowy, który w sporej ilości znajduje się w siatkówce oka. Związany z wiekiem niedobór tauryny w siatkówce może przyczyniać się do jej zwyrodnienia. Tauryna działa jako przeciwutleniacz, a jej dodatek łagodzi stres oksydacyjny w siatkówce [11]. Aminokwas ten występuje powszechnie w produktach pochodzenia zwierzęcego, najwyższe jego stężenie znajdziemy w niektórych skorupiakach i rybach. Bogate w taurynę jest także mięso indycze, wątroba bydlęca, wieprzowa i drobiowa.
CYNK – jego największe stężenie znajduje się w siatkówce i naczyniówce oka. Cynk wchodzi w interakcje z tauryną i witaminą A. Modyfikuje fotoreceptorowe błony plazmatyczne, reguluje reakcję światło-rodopsyna, moduluje przekazywanie synaptyczne i ma silne działanie przeciwutleniające [12]. Niedobór cynku może prowadzić do krótkowzroczności oraz stopniowego osłabienia wzroku związanego z wiekiem. Do naturalnych źródeł cynku należą m.in. jaja, owoce morza, mięso i produkty pełnoziarniste.
SELEN – obecny w cieczy wodnistej oka, ogranicza powstawanie wolnych rodników zapobiegając rozwojowi zaćmy i pomagając w jej leczeniu. Naturalnymi źródłami selenu są ryby i owoce morza, a także ryż i jajka.
CHROM – posiada korzystny wpływ na narząd wzroku. Do jego źródeł należą: wątroba, mięsa, produkty pełnoziarniste, nasiona roślin strączkowych.
Pamiętajmy, że choć wzrok nie jest wiodącym zmysłem u naszego psa, który orientują się w otoczeniu przede wszystkim za pomocą doskonałego węchu i słuchu, to prawidłowo funkcjonujący narząd wzroku jest dla niego bardzo ważny, warunkując mu pełen komfort i jakość życia, na którą zasługuje.
RASY SZCZEGÓLNIE NARAŻONE NA CHOROBY OCZU:
Do psów szczególnie narażonych na zespół suchego oka należą m.in. beagle, mopsy i buldogi angielskie. U niektórych ras zdarza się niekiedy wrodzona deformacja lub niedrożność kanalików łzowych. Najczęściej problem ten dotyczy psów ras ozdobnych, jak shih tzu i pekińczyk, ale występuje też u cocker spanieli i buldogów. Problem ze łzawieniem oczu w największym stopniu dotyka maltańczyków, u których dodatkowo na ich białym włosie bardziej niż u innych ras widoczne są przebarwienia. Do ras, u których potwierdzono dziedziczny charakter zaćmy należą natomiast: amerykański cocker spaniel, boston terrier, cavalier king charles spaniel, chesapeake bay retriever, golden retriever, labrador retriever, duży münsterlander, owczarek belgijski, niemiecki i staroangielski (bobtail), pudel duży (standard), seter irlandzki, sznaucer miniaturowy, siberian husky, staffordshire bull terier i walijski springer spaniel.
Aby zbadać poziom pierwiastków w organizmie Twojego psa, czyli ocenić stan odżywienia jego organizmu i dobrać dla niego najlepszą, indywidualnie do jego potrzeb dobraną dietę, wykonaj test EHAA i skonsultuj jego wynik z dietetykiem zwierzęcym.
Zespół Pets Diag
1. Richer SP, Stiles W, Graham-Hoffman K, et al. (2011) Randomized, double-blind, placebo-controlled study of zeaxanthin and visual function in patients with atrophic age-related macular degeneration: the Zeaxanthin and Visual Function Study (ZVF) FDA IND #78, 973. Optometry 82, 667–680.
2. Wang W., Hernandez J., Moore C., Jackson J., Narfström K. 2016. Antioxidant supplementation increases retinal responses and decreases refractive error changes in dogs. J Nutr Sci., 5, 18, doi: 10.1017/jns.2016.5
3. S. M. Barros, A. C. Angelotti, F. Nobre, A. Morales, D. T. Fantoni, and S. B. M. Barros, “Antioxidant profile of cataractous English Cocker Spaniels,” Veterinary Ophthalmology, vol. 2, no. 2, pp. 83–86, 1999. View at Google Scholar · View at Scopus
4. P. S. M. Barros, A. M. V. Safatle, L. Queiroz, V. V. Silva, and S. B. M. Barros, “Blood and aqueous humour antioxidants in cataractous poodles,” Canadian Journal of Ophthalmology, vol. 39, no. 1, pp. 19–24, 2004. View at Google Scholar
5. Davidson MG, Geoly FJ, Gilger BC, McLellan GJ, Whitley W (1998) Retinal degeneration associated with vitamin E deficiency in hunting dogs. J Am Vet Med Assoc 213: 645–651.
6. Balicki I, Nestorowicz N, Ofri R (2012) Funduscopic abnormalities and electroretinography in cases of retinopathy in German Shepherd dogs. Vet Ophthalmol 16: 397–408.
7. Heinemann KM, Waldron MK, Bigley KE, et al. 2005. Long-chain (n-3) polyunsaturated fatty acids are more efficient than α-linolenic acid in improving electroretinogram responses of puppies exposed during gestation, lactation, and weaning. J Nutr 135, 1960–1966.
8. Williams D, Fitchie A, Colitz C. An oral antioxidant formulation delaying and potentially reversing canine diabetic cataract: a placebo-controlled double-masked pilot study. Int J Diab Clin Res. 2015;2:023.
9. Pescosolido N, Giannotti R, Plateroti AM, Pascarella A, Nebbioso M. Curcumin: therapeutical potential in ophthalmology. Planta medica. 2014;80(4):249–54
10. Chen M, Hu DN, Pan Z, Lu CW, Xue CY, Aass I. Curcumin protects against hyperosmoticity-induced IL-1beta elevation in human corneal epithelial cell via MAPK pathways. Exp Eye Res. 2010;90(3):437–43.
11. Militante J., Lombardini J.B. 2004. Age-Related Retinal Degeneration in Animal Models of Aging: Possible Involvement of Taurine Deficiency and Oxidative Stress. Neurochemical Research, 29, 1, 151–160
12. Grahn B.H., Paterson P.G., Gottschall-Pass K.T., Zhang Z. 2001. Zinc and the eye. J Am Coll Nutr. 20, 2,106-18.
